Prezentujemy najciekawsze nowości wydawnicze i zapowiedzi książkowe na lipiec. Od Forresta Gandera po Justynę Kulikowską – oto nowe książki, które warto przeczytać!
Skromnie przedstawiały się dotychczas tłumaczenia na język polski wierszy Forresta Gandera: amerykańskiego poety, prozaika, eseisty, tłumacza, z wykształcenia geologa, laureata Nagrody Pulitzera (2019). Bądź blisko (Be with), przełożone przez Julię Fiedorczuk, czołową polską teoretyczkę ekokrytyki i ekopoetyki, jest ważnym początkiem wypełniania tej luki. Ważnym nie tylko z tego powodu, że Gander w niezwykle poruszający sposób pisze o śmierci żony, poetki Carolyn D. Wright, pokazując najciemniejsze chwile żałoby i udowadniając, że o pewnych doświadczeniach i stratach po prostu nie sposób zapomnieć, lecz także dlatego, że proponuje on tryb myślenia, którego chyba najbardziej w tym momencie potrzeba: nieantropocentrycznego i wyczulonego na to, co nie-ludzkie. Medytacyjno-epitafijne wiersze Gandera z dużą siłą i dobitnością przekonują o konieczności zmiany dyskursu, a także o tym, jak produktywne poznawczo może okazać się łączenie pozornie nieprzystających do siebie języków.
Wiersze Forresta Gandera w przekładzie Julii Fiedorczuk możecie przeczytać w dziewiątym numerze „Wizji”.
Przewrotny tytuł najnowszej książki Edwarda Pasewicza – poety od niemal dwóch dekad cenionego przez krytyków i krytyczki, rozbijającego i składającego na nowo różne dykcje, nierzadko czerpiącego z całkowicie nieprzystających do siebie dziedzin – już na wstępie nakazuje podejrzliwość i zmusza do uważnej lektury nie tylko całych wierszy, lecz także poszczególnych wersów, na przykład świetnego: „Nic politycznego nie czai się w półmroku”. Trudno jednak zmusić się do takiej podejrzliwości, bo teksty Pasewicza, jak zawsze, przyciągają muzycznością, płynnością, wyczuleniem na dźwięki, zgłoski i głosy. Łącząc społeczne zaangażowanie z językiem biologii i chemii, mieszając to, co makro, z tym, co mikro, autor Miejsca otwiera przed czytelnikami i czytelniczkami bogaty świat, który – co chyba najbardziej zadziwiające – nieustannie poszerza się, zadziwiając swoim bogactwem.
Wiersze Edwarda Pasewicza przeczytacie w ósmym numerze „Wizji”.
Kulikowska debiutowała ciepło przyjętym tomem Hejt i inne bangery. W swojej drugiej książce wprawia w ruch maszynerię emocji; pokazuje działanie afektów, by unaocznić współczesną dyspozycję człowieka: miłość, rodzina i uczucia są tu algorytmami w strukturze władzy, zresztą pełnej zgrzytów i usterek. W Tab_s nowym tematem staje się język – sygnatura tożsamości i wyobraźni. Lektura książki Kulikowskiej dowodzi, że istnieje moc języka tak materialnego (i materializującego się w gestach, powtórzeniach i sprywatyzowanych słownikach), że aż uderza wprost w myśl – bez zapośredniczenia w metaforyce i symbolice.
Wiersze Justyny Kulikowskiej przeczytacie w szóstym numerze „Wizji”.
Monument.
Wykopaliska z „Iliady”
Alice Oswald
przeł. Magdalena Heydel
Wydawnictwo Pogranicze
Sejny 2020
Monument. Wykopaliska z „Iliady” brytyjskiej poetki Alice Oswald to jedna z pięciu premier tegorocznego Festiwalu Miłosza. Utwór w przekładzie Magdy Heydel zasadza się na nadzwyczaj ciekawym pomyśle przepisania Iliady w taki sposób, by stała się ona wyzbytą heroizmu, wstrząsającą opowieścią o przemocy i śmierci, która pojedynczych, imiennie przywoływanych ludzi zamienia w trupy spiętrzone na placu boju i pozbawione właściwości. Opisy śmierci zestawia Oswald ze słynnymi, rozbudowanymi porównaniami „homeryckimi”. Pracując w tekście Iliady trochę jak rzeźbiarka w bloku materiału, laureatka nagrody imienia T.S. Elliota stworzyła elegię, której fragmenty na spotkaniach autorskich recytuje, nie zaś czyta, podkreślając tym samym znaczenie pierwotnej oralności eposu Homera.
Po ważnych tomach Reznikoffa i Kocha w przekładzie Piotra Sommera Wydawnictwo WBPiCAK publikuje zbiór jego esejów, których bohaterami są autorzy najbliżsi redaktorowi naczelnemu „Literatury na Świecie”: Bertold Brecht, Jerzy Ficowski, Frank O’Hara czy James Schuyler. Teksty wchodzące w skład Kolekcji wiosennej imponują zarazem pięknym i precyzyjnym językiem, za pomocą którego Sommer – nie wpadając w patos albo w literaturoznawcze belferstwo – jako uważny czytelnik wyłuskuje z utworów, o których pisze, to, co w nich najbardziej zaskakujące, chwytające za serce, zapadające w pamięć.
Wybór tekstów Petera Gizziego to drugie polskie wydanie utworów tego amerykańskiego poety – Kacper Bartczak, we współpracy z Andrzejem Sosnowskim, wydał siedem lat temu jego wiersze w Instytucie Mikołowskim. Pieśni progowe to powrót przede wszystkim indywidualnego zaangażowania poezji w świat – kosmiczna wyobraźnia sąsiaduje tutaj z refleksjami o współczesnej cywilizacji. Język tej twórczości to echo zarówno medialnego szumu rzeczywistości, jak i odgłosów biosfery, w jakiej człowiek wciąż uczestniczy. Cały tom to projekt takiej przestrzeni, która może być pewną alternatywą wobec władzy oraz ideologii, która zastępuje świat jakimś obrazem rzeczywistości. Warto przeczytać Pieśni progowe, by zastanowić się, jaką krytyczną lekcję dla naszej współczesności mogą przynieść amerykańskie nowe minimalizmy języka.
Wiersze Petera Gizziego w przekładzie Kacpra Bartczaka możecie przeczytać w ósmym numerze Wizji.
