Helena, fuga

Część III:

Gdzie żar
lub anarchia, puls


zażyłości ożywiają 
zwierzę, kłamie
, osad mojego obcego języka

dyszy klasztor
moja zbrojownia, tłumy
, ofiarne ptaki, wyraź
wy-wołaj

jaka myśl, przelatywała
opasała wieżyczką moje


sprzeczne uczucie
sam mit


zbroja, imię w imieniu


moje własne, w imieniu
podróżuje, gdzie
, żadne ciało


tylko litery
plenią się


ja, moje litery
pod nieobecność


zastygające zaraz, gniewne
owieczki dla


narastającego złudzenia
, padają fałszywie 

jak inaczej przemierzać
, w narastających


skowytach wyrażane


zwierzę,
najciemniejsze, ciemniejące


załamywanie, nasze


jak inaczej
stać, chodzić, szeptać, myśleć
, opłakiwać?

znikający punkt (fragment)

Co mogę zrobić?


w wąskim lustrze,
które pokazuje część zamiast całości?

Myląc aureolę z rozproszonym światłem
tę farsę miłości
znam
ty znasz
stracony czas
alchemię południa
moje obijanie się o ściany


otwarta przestrzeń, dość
samotna


dla bólu na
wodzie, na ziemi
powietrze
najciemniejsza noc
dzień, który
nie
zajdzie

Bracia
najbardziej utraceni
siostra
najbliższa
bracia 
najbliżsi
siostra
najbardziej utracona


zmiana dzwoni
obejmuje szyje
dzwon, do którego moje uszy na
mojej głowie płaczą


w podpisanych przeczuciach
nieme flary, otwartych ust –


      wyłożyłam oczy
szkłem witraże łez
i na morze w okrętach
tych, których nigdy nie poznam


    połknęły mnie całą
bez powietrza
      zamkniętą do kołysania


Uchwycone 
na zdjęciu:


zaciemnia
niesie
umyka
spieszy
wyraża
wzywa
zmierza
oznacza
naśladuje
nadchodzi
uzbraja
rozluźnia
zacienia
robi
przyciąga
rozwiązuje
przekracza
nie będzie
dusi
ucisza
daje
zmienia
rozbija
jest
śledzi
osiada
wyczuwa
podburza
zamieszkuje
oświetla
chce
ucieka
nawiedza
skręca
rozdziera
maskuje
drży
otwiera
wschodzi
parzy
wiąże
kołysze
szlocha
odchodzi
zakopuje
opróżnia

Ubolewanie muskulatury


dorównuje ostatniej fali
uścisku matki


klucz akrobaty
wydaje się konkretny –




  tułała się pośród bagien, pędzi
poturbowana przez
                      spór skrzydeł


          tułaczka
jest wbrew rozumieniu


            każda woliera pochłania
spór:


co wisi, dla jakiego czynu


co zamiast powieszenia


            jaki zamiar


          fleksja

Od tłumaczki: 

Fragmenty pochodzą z utworów Helen, A Fugue (Helena, fuga) i vanishing point (znikający punkt), opublikowanych w tomie Hell Figures (Figury piekła, 2016).

W pierwszym utworze amerykańska poetka wykorzystuje strukturę kompozycyjną fugi, którą uznaje się za jedną z najbardziej kunsztownych form muzyki polifonicznej. Termin „fuga” – wywodzący się od łacińskich słów „fugere” i „fugare” – oznacza jednocześnie „ucieczkę” i „pościg”. Każda z ośmiu części poematu składa się z czterech taktów, a stworzona w ten sposób sekwencja to palindrom (Część I: 8421, Część II: 4218, Część III: 2184, Część IV: 1842, Część IV: 2481, Część III: 4812, Część II: 8124, Część I: 1248). Trzecia część fugi, Helena, fuga, oddaje zainteresowanie poetki zarówno minimalizmem i estetyką fragmentu, jak i kompozycją przestrzenną i seryjnością tekstowych elementów. Grinnell bada możliwości dzieła otwartego i ciągłego, którego nie ogranicza konieczność domknięcia formy lub znaczenia. Kolejne fragmenty mogą dzięki temu istnieć niezależnie od siebie.

From Hell Figures by E. Tracy Grinnell published by Nightboat Books. Copyright © 2016 by E. Tracy Grinnell. Used with permission of Nightboat Books. Polish language translation copyright © 2021 by Małgorzata Myk.



E. Tracy Grinnell – autorka tomów poetyckich Hell Figures (2016), portrait of a lesser subject (2015), Helen: A Fugue (2008), Some Clear Souvenir (2006), oraz music or forgetting (2001), a także limitowanych edycji arkuszy poetyckich Mirrorly, A Window (2009), Leukadia (2008), Hell and Lower Evil (2008), Humoresque (2008), Of the Frame (2004) i Harmonics (2000). Jej poezja była tłumaczona na język francuski, serbski i portugalski. Poetka prowadzi zajęcia z twórczego pisania w nowojorskim Instytucie Pratt, na Uniwersytecie Browna i na Uniwersytecie Naropa w ramach letniej szkoły pisania. Mieszka na Brooklynie, na terenie zamieszkiwanym kiedyś przez rdzennych Amerykanów z plemion Munsee Lenape i Canarsie. Jest założycielką i redaktorką naczelną wydawnictwa Litmus Press.

Małgorzata Myk literaturoznawczyni, wykłada literaturę amerykańską w Zakładzie Literatury i Kultury Północnoamerykańskiej na Uniwersytecie Łódzkim. Autorka monografii o Leslie Scalapino, Upping the Ante of the Real: Speculative Poetics of Leslie Scalapino (2019). Współredaktorka tomu Theory That Matters: What Practice After Theory (2013) i numeru specjalnego pisma „Polish Journal for American Studies” pt. „Technical Innovation in North American Poetry – Form, Aesthetics, Politics” (2017). Współpracowała z National Poetry Foundation na Uniwersytecie Maine w Orono, USA. Stypendystka Fundacji im. Tadeusza Kościuszki (University of California, San Diego). Współredaktorka Naczelna i Redaktorka Merytoryczna czasopisma naukowego „Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture”. Mieszka w Warszawie.