Zanim przejdziemy do rzeczy…

Choć w pewnej mierze przyszłość „już się wydarzyła” albo „dzieje się teraz”, nieustannie wywołuje lęk. Nie wiemy przecież, gdzie będzie przebiegać granica między przekształceniem znajomych struktur obecnego świata, a tym, co nie przystaje do naszej wiedzy o społeczeństwie, naturze, technice – życiu.

Futurologia jest spekulacją na temat tego, co w zaczątkowym stadium tkwi w Teraz – jeszcze uśpione i potencjalne, albo daje o sobie znać w lekkim stopniu, albo wysyła bardziej zdecydowane, często niepokojące komunikaty. Obawiamy się tych zjawisk, choć z niektórymi wiążemy nadzieję. Zmiana kusi, lecz jednocześnie oznacza utratę stabilności, o ile jeszcze w ogóle ją zachowujemy. Myślenie o przyszłości, poszukiwanie jej wariantów i scenariuszy, staje się bieżącą koniecznością w obliczu kryzysów, których jesteśmy świadkami czy uczestniczkami – a w kontekście literatury praktyką na tyle istotną, że nie można już zepchnąć jej na margines czy przypisać konkretnej domenie gatunkowej (takiej jak science fiction). Wizje przyszłości, którym poświęcamy piętnasty numer naszego pisma, coraz częściej godzą odważne czy wręcz ekstrawaganckie pomysły z narracjami o niepewności i kruchości życia w świecie, który nadchodzi. Mówiąc o nim, literatura fikcjonalna robi to, co potrafi najlepiej – stawia kolejne znaki zapytania.

Ta odsłona „Wizji” rozpoczyna się specjalną dwujęzyczną sekcją. Znajdziecie w niej utwory poświęcone przyszłości, które na nasze zaproszenie napisało sześcioro najciekawszych współczesnych austriackich pisarzy i pisarek. Wszystko to w ramach projektu „Wizje przyszłości / Visionen der Zukunft”, który zwyciężył w konkursie „Internationale Literaturdialoge” („Międzynarodowe Dialogi Literackie”) organizowanym przez austriackie Federalne Ministerstwo Spraw Europejskich i Międzynarodowych (Bundesministerium für europäische und internationale Angelegenheiten). „Wizje przyszłości / Visionen der Zukunft” są również efektem twórczego dialogu dwóch redaktorek gościnnych – austriackiej pisarki i literaturoznawczyni Caroliny Schutti (laureatki Europejskiej Nagrody Literackiej za rok 2015) oraz germanistki Kaliny Kupczyńskiej – które przygotowały także eseje otwierające tę sekcję numeru. Nieocenionym partnerem i patronem naszego przedsięwzięcia jest Austriackie Forum Kultury; za pomoc dziękujemy w szczególności Pani Attaché kulturalnej Ernestine Baig i Pani Agnieszce Borkiewicz.  

Teksty z sekcji dwujęzycznej tworzą wielogłos o przyszłości wraz z utworami, które prezentujemy w kolejnej części numeru. Znajdziecie tu między innymi groteskowe political fiction Ziemowita Szczerka, ekokrytyczny wiersz Julii Fiedorczuk czy kameralne opowiadanie Filipa Zawady – jego bohaterowi „przeszłość myli się z przyszłością”. Oprócz tego wiersze poetek amerykańskich: Rae Armantrout (w tłumaczeniu Kacpra Bartczaka) i Alison Cobb (przekład Julii Fiedorczuk). 

W bogatej części otwartej numeru czekają na Was premierowe wiersze (między innymi Hanny Janczak, Krzysztofa Jaworskiego i Grzegorza Wróblewskiego), prozy (Elizy Kąckiej, Tomasza Dalasińskiego i Łukasza Suskiewicza), a także przekłady – ze szczególną dumą i przyjemnością zapraszamy Was do lektury fragmentów doskonałej powieści Johna Bartha „LETTERS”, które przetłumaczył dla nas Sławomir Magala!

Maciej Libich
Joanna Piechura
Antoni Zając
&
Karolina Lubaszko